Badanie profilaktyczne piersi to mammografia (prześwietlenie piersi przy użyciu małej dawki promieniowania) dla kobiet bez objawów takich jak guz, wyciek z brodawki, czy inna nietypowa zmiana w obrębię piersi.

Mammografia profilaktyczna obejmuje przynajmniej dwa zdjęcia każdej piersi – jedno od góry, a drugie z boku. Jest obecnie najlepszą metodą na wykrycie wcześniej niezauważonych zmian rakowych w piersi.

Kobieta, która ma objawy w obrębie piersi może potrzebować mammografii diagnostycznej. Mammografia diagnostyczna obejmuje bardziej szczegółowe zdjęcia piersi, by umożliwić lekarzom ocenę objawu. W niektórych przypadkach zmiany rakowe nie są widoczne na zdjęciu mammograficznym, więc niezbędne mogą być inne szczegółowe badania.

Z tego powodu mammografia profilaktyczna jest odpowiednia wyłącznie dla kobiet, które nie mają objawów zmian w obrębie piersi.

BreastScreen SA zaprasza kobiety w wieku 50 do 74 lat na mammografię profilaktyczną co dwa lata. Dowody wskazują, że regularne badania są najbardziej skuteczne w tej grupie wiekowej.

Kobiety w wieku 40 do 49 i ponad 75 lat mogą się również umówić na bezpłatną mammografię profilaktyczną, ale gorąco zachęca się je do uprzedniej rozmowy z lekarzem, by zdecydować czy mammografia profilaktyczna jest dla nich odpowiednia.

Mammografia profilaktyczna nie jest skutecznym badaniem przesiewowym dla kobiet w wieku poniżej 40 lat. Chociaż rak piersi może się zdarzyć w każdym wieku, jest dużo rzadszy u kobiet poniżej 40 roku życia.

Kobietom, u których w rodzinie występowały przypadki raka piersi, mogą mieć mammografię profilaktyczną co roku począwszy od 40 roku życia.

Aby uzyskać informacje na temat badań przesiewowych dla różnych grup wiekowych i dla osób z historią zachorowań w rodzinie, kliknij tutaj.

Niektóre kobiety mogą wymagać innego rodzaju opieki i usług, które nie leżą w zakresie badań profilaktycznych.

Należą do nich kobiety, które:

• mają objawy w obrębię piersi (takie jak guzek, wyciek z sutka, czy inne zmiany w piersiach)
• mają w rodzinie więcej przypadków raka piersi i/lub jajników
• miały już zdiagnozowanego raka piersi w ostatnich pięciu latach
• mają ograniczoną ruchomość górnej części ciała lub problemy z utrzymaniem postawy pionowej.

Porozmawiaj ze swoim lekarzem lub zadzwoń do BreastScreen SA pod 13 20 50, by upewnić się, że uzyskasz najodpowiedniejszą dla siebie opiekę zdrowotną.

BreastScreen SA ma siedem stałych klinik w obrębie metropolii Adelaide i trzy pojazdy mobilna klinika do badań profilaktycznych, które co dwa lata odwiedzają tereny wiejskie i odległe oraz obszary podmiejskie i niektóre miejskie. Adresy naszych stałych klinik znajdują się na odwrocie tej ulotki, a szerszą listę lokalizacji, można znaleźć tutaj.

Aby się umówić na wizytę, można zadzwonić do BreastScreen SA pod 13 20 50 w godzinach od 8.30 do 17.00. Proszę zwrócić uwagę, że umawiając się na wizytę trzeba będzie odpowiedzieć na szereg naszych pytań dotyczących swojego zdrowia, dlatego należy dzwonić wtedy, gdy ma się czas i niezbędną prywatność, by móc na nie odpowiedzieć.

Ewentualnie, można umówić się na wizytę tutaj.

Prosimy o przybycie o 10 minut wcześniej, by mieć wystarczająco dużo czasu na wypełnienie formularza zgody i zadanie ewentualnych pytań. Należy też pamiętać, by przynieść ze sobą kartę Medicare.

Jedna z naszych przyjaznych recepcjonistek sprawdzi twoje imię i nazwisko, datę urodzenia i adres, by się upewnić, że są poprawne i że badana jest właściwa osoba. Potem technik radiologiczny – kobieta zabierze cię do sali rentgenowskiej, gdzie rozbierzesz się od pasa w górę. Jeśli zechcesz, możesz zarzucić bluzkę lub sweter na ramiona lub poprosić o jednorazowy szlafrok.

Gdy będziesz gotowa, technik radiologiczny umieści każdą twoją pierś po kolei na aparacie do prześwietlania. Aparat będzie ją mocno uciskał przez 10-15 sekund niezbędnych do wykonania zdjęcia. Zwykle wykonuje się po dwa zdjęcia każdej piersi, jedno od góry, a drugie z boku. Kobiety mające większe piersi mogą wymagać dodatkowych zdjęć, by zapewnić widoczność całej tkanki piersiowej. Po zrobieniu zdjęć będziesz mogła się ubrać a wizyta dobiegnie końca.

Zdjęć nie odczytuje się podczas wizyty. Technik radiologiczny wykonujący mammografię sprawdzi zdjęcia pod kątem jakości technicznej. Zostaną one następnie wysłane do stanowej placówki koordynacyjnej w Adelajdzie, gdzie zostaną odczytane przez co najmniej dwóch specjalistów radiologów.

Wiele kobiet obawia się, że mammografia profilaktyczna będzie bolesna. W rzeczywistości każda kobieta odbiera ją inaczej. Dla niektórych wiąże się ona z dyskomfortem, inne mówią, że trochę boli, a jeszcze inne, że jest zupełnie nieuciążliwa. Jeżeli poczujesz dyskomfort, nie powinien on trwać dłużej niż kilka sekund. Dzieje się tak, ponieważ piersi muszą być mocno ściśnięte w aparacie rentgenowskim, by uzyskać wyraźne zdjęcie. Gdyby ból okazał się zbyt określona, w każdej chwili możesz poprosić o przerwanie badania. Jeśli masz takie obawy, porozmawiaj w trakcie wizyty z technikiem radiologicznym .

Każda mammografia wiąże się z przyjęciem bardzo małej dawki promieniowania. Mammografy używają najmniejszej możliwej dawki promieniowania pozwalającej na uzyskanie zdjęcia wysokiej jakości. Dawka promieniowania jest podobna do dawek używanych przy innych powszechnie wykonywanych zdjęciach rentgenowskich, a ściśnięcie piersi pozwala na jej dalsze obniżenie. Badania wykazały, że korzyści wynikające z badań profilaktycznych w kierunku raka piersi przewyższają ryzyko związane napromieniowaniem.

Po wykonaniu mammografii profilaktycznej, twoje zdjęcia zostaną sprawdzone przez co najmniej dwóch niezależnych radiologów. W zależności od ich ustaleń, otrzymasz jeden z dwóch wyników: „brak oznak raka piersi” lub „wezwanie na dalsze badania”.

Wyniki są zwykle wysyłane do ciebie i wskazanego przez ciebie lekarza w ciągu 14 dni od wizyty. Ponieważ to badanie skupia się na wykrywaniu raka, nie podaje informacji o ewentualnych zmianach nierakowych (łagodnych).

Około 5% profilaktycznie przebadanych kobiet zostanie wezwanych do BreastScreen SA na dodatkowe badania. To nie musi oznaczać, że ma się raka piersi, tylko czasem dla pewności trzeba wykonać dalsze testy. Częściej dotyczy to kobiet przy ich pierwszej mammografii, gdyż nie ma wcześniejszych zdjęć dla porównania. Czasami coś, co może się wydawać podejrzane w pierwszej mammografii, może okazać się zupełnie normalne.

Kobiety są zapraszane do specjalnie w tym celu wyznaczonej kliniki diagnostycznej (Assessment Clinic) w Adelajdzie, gdzie będą przeprowadzone badania, takie jak bardziej szczegółowa mammografia, USG, lekarskie badanie piersi, a w niektórych przypadkach biopsja. To może być bardzo stresujące doświadczenie, dlatego nasz wyspecjalizowany personel zapewni ci jak największy komfort w trakcie wizyty.

Większość kobiet mających dodatkowe badania dowiaduje się, że nie ma raka piersi. Są one ponownie zapraszane na kolejne badania profilaktyczne zgodnie z harmonogramem.

Nieliczne kobiety (mniej niż 1% wszystkich przebadanych kobiet w Australii Południowej) otrzymują po wizycie w klinice diagnostycznej diagnozę raka piersi. Nasz specjalistyczny personel medyczny pomoże ci wówczas i wyjaśni, co nastąpi dalej.

Chociaż BreastScreen SA nie leczy raka piersi, pomożemy ci załatwić odpowiednią opiekę medyczną, kontaktując się z twoim lekarzem. Twój lekarz omówi z tobą skierowania do specjalistów oraz wybory związane z leczeniem i późniejszą kontrolą.

Po więcej informacji na temat raka piersi odwiedź serwis internetowy Cancer Australia.

Istnieją pewne czynniki, które zwiększają indywidualne ryzyko rozwinięcia raka piersi. Należą do nich bycie kobietą, wiek, wcześniejsza diagnoza raka piersi, gęstość piersi i historia zachorowań na raka piersi w rodzinie. Inne czynniki związane są ze stylem życia, jak na przykład dieta, aktywność fizyczna, palenie papierosów lub częste picie alkoholu. Jeśli zechcesz ocenić swoje ryzyko zachorowania, możesz porozmawiać ze swoim lekarzem lub skorzystać online z kwestionariusza pod adresem www.breastcancerrisk.canceraustralia.gov.au.

Kobieca pierś składa się zarówno z tkanki tłuszczowej, jak i gruczołowej (nietłuszczowej). Na mammografii tkanka tłuszczowa jest ciemna, a pozostała tkanka piersiowa wydaje się biała lub „gęsta”. Względna ilość tkanki gruczołowej (jasnych obszarów) na mammografii nazywa się gęstością piersi.

Ponieważ rak piersi również daje jasne obszary na zdjęciu, wysoka gęstość piersi obniża czułość mammografii. Pomimo tego, mammografia profilaktyczna jest ciągle najlepszym badaniem profilaktycznym dla ogólnej populacji kobiet w wieku od 50 do 74 lat, łącznie z tymi, które mają gęste piersi.

Gęste piersi są częste i normalne i występują u około 40% kobiet powyżej 40 roku życia.

Gęstość twoich piersi zostanie oznaczona na wyniku mammografii.

Aby dowiedzieć się więcej o gęstości piersi, kliknij tutaj.

Wykrycie raka we wczesnym stadium

W roku 2008, miejscowe badania wykazały, że mieszkanki Australii Południowej w od 50 do 69 lat, które wykonywały mammografię profilaktyczną co dwa lata, obniżały swoje ryzyko śmierci z powodu raka piersi nawet o około 41%.*

Mniej inwazyjne leczenie

Na każde 1000 kobiet, u których wykonuje się mammografię profilaktyczną, rak piersi jest wykrywany tylko u 6 kobiet. Zmiany rakowe wykrywane przez BreastScreen SA są generalnie mniejsze, co upraszcza i ułatwia ich leczenie. Ogólny stan zdrowia kobiety również jest lepszy.

Spokój ducha

Większość kobiet poddawanych mammografii profilaktycznej otrzymuje wynik „brak oznak raka piersi” i zostaje upewniona w tym, że aktywnie działa dla ochrony zdrowia swych piersi.

Chociaż mammografia profilaktyczna jest obecnie najskuteczniejsza metodą wykrywania raka piersi, ma pewne ograniczenia, których należy być świadomą.

Rak piersi jest obecny, ale nie zostanie wykryty

Mammografia profilaktyczna nie wykrywa wszystkich przypadków raka piersi. Niektóre są niewidoczne na zdjęciu mammograficznym, a inne mogą się rozwinąć w okresie między badaniami. Istnieje niewielkie ryzyko, że rak nie zostanie wykryty na zdjęciu. Może to prowadzić do diagnozy raka piersi w jego późniejszym stadium.

U mniej niż 1 na 1000 kobiet w wieku między 50-74 zostanie stwierdzony rak piersi w ciągu 12 miesięcy po badaniu.

Inne czynniki wpływające na skuteczność mammografii profilaktycznej to na przykład wiek kobiety i jej indywidualna gęstość piersi.

Rak piersi jest zdiagnozowany i niepotrzebnie leczony (fałszywe dodatnie rozpoznanie)

Mammografia profilaktyczna może również wykryć zmiany rakowe piersi, które potencjalnie mogą nie stanowić zagrożenia życia. Oznacza to, że kobieta może zdecydować się na leczenie raka, który nie stanowił dla niej zagrożenia, ale samo leczenie może być dla niej szkodliwe.

Jeszcze nie ma możliwości jednoznacznego stwierdzenia, które zmiany rakowe mogą stanowić potencjalne zagrożenie życia, a które nie.

Wykonane są dodatkowe badania, ale rak nie zostanie wykryty

Jeżeli na zdjęciu mammograficznym zostanie wykryty niepokojący obszar lub zmiana w tkance piersiowej, zostaniesz wezwana do kliniki diagnostycznej BreastScreen SA na dodatkowe badania. Może to być dodatkowa mammografia, USG, czy też lekarskie badanie piersi lub biopsja. Choć może to być stresującym doświadczeniem, większość kobiet zostanie zapewniona o tym, że nie ma raka piersi.

Nawet, jeśli się robi mammografię profilaktyczną co dwa lata, ważne jest by zwracać uwagę na swoje piersi, gdyż rak piersi może się rozwinąć w każdym czasie, również w czasie między badaniami profilaktycznymi.

Ważne jest, by wiedzieć jak normalnie wyglądają i jakie są w dotyku twoje piersi. Należy zwracać uwagę na:

• nowe guzki, czy guzowatość w piersiach, zwłaszcza, gdy dotyczy tylko jednej piersi
• zmianę wielkości lub kształtu piersi
• zmiany brodawki, takie jak zaskorupienie, owrzodzenie, zaczerwienienie lub jej wciągnięcie
• wyciek z brodawki, który występuje bez jej ściskania
• zmiany skóry piersi, takie jak zaczerwienie, zagłębienie, czy pomarszczenie skóry
• ból, który nie ustępuje.

Większość zmian w obrębie piersi nie wynika z raka piersi, ale należy je sprawdzić dla pewności. Jeżeli zauważysz zmianę w wyglądzie piersi lub odczucia przy jej dotyku, nawet jeśli ostatnia mammografia była normalna, bezzwłocznie udaj się do lekarza.

Prosimy w dniu wizyty nie używać talku kosmetycznego czy dezodorantu, gdyż mogą one pogorszyć jakość wykonywanego zdjęcia rentgenowskiego.

• Załóż ubranie dwuczęściowe, gdyż do mammografii będziesz musiała zdjąć biustonosz i bluzkę.
• Pamiętaj o zabraniu ze sobą na wizytę karty Medicare, a także wypełnionej i podpisanej zgody na badanie.
• Prosimy o przybycie na 10 minut przed wyznaczonym czasem dla załatwienia formalności.
• Jeśli miałaś mammografię robioną gdzie indziej, powiadom o tym nasz personel przy umawianiu się na wizytę.
• W przypadku pytań czy wątpliwości zwróć się o wyjaśnienie do naszego przyjaznego personelu.

Cancer Australia

www.canceraustralia.gov.au

Breast cancer risk calculator - kalkulator ryzyka raka piersi

breastcancerrisk.canceraustralia.gov.au

Australian Institute of Health and Welfare

www.aihw.gov.au